Χειροποίητα Χαλιά VS’ Χαλιά Μηχανής
Χειροποίητα Χαλιά Vs Χαλιά Μηχανής
Τα “στρωσίδια” στο πάτωμα, έχουν μακρά ιστορία στη χώρα μας, που αρχίζει από την εποχή της Κλυταιμνήστρας και του Τρωικού Πολέμου. Στη νεότερη Ελλάδα, διάφορα υφαντά, φτιαγμένα σε ξύλινα και αργότερα σε βιομηχανικά αργαλιά στόλιζαν τα πατώματα των σπιτιών. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η φλοκάτη “απλώθηκε” σε όλη την Ελληνική επικράτεια. Στην επόμενη του πολέμου δεκαετία, ξεκίνησαν & οι πρώτες βιομηχανίες χαλιών μηχανής, όπως “Ανατόλια”, “Πέρσικα”, “Μέκκα”, “Βιοκαρπέτ”, “Τεχεράν” κλπ.
Έτσι, σταδιακά φεύγουν από τα σπίτια οι φλοκάτες, τα κιλίμια ή οι κουρελούδες και τη θέση τους παίρνουν τα χαλιά μηχανής ή μοκέτες ρελιασμένες σαν χαλιά. Τα χειροποίητα ήταν σε εξαιρετικά ελάχιστα σπίτια γιατί με τους δασμούς και φόρους πολυτελείας που υπήρχαν τότε, η εισαγωγή τους επιβαρυνόταν με ένα ποσοστό άνω του 200% πάνω στην αξία τους. Όταν στη συνέχεια στη δεκαετία του 1980 ο ΦΠΑ ίσχυσε (αντικαθιστώντας τον τότε ΦΚΕ) για τα εισαγόμενα είδη πολυτελείας, όπως τα χειροποίητα χαλιά, και καθορίστηκε σε 36% ποσοστό επιπλέον των δασμών και των φόρων. Επιβάρυνε το συνολικό άθροισμα από την αξία, τους φόρους πολυτελείας και τους δασμούς με επιπλέον 36%, οπότε σαν συνέπεια κατέστησε εντελώς αδύνατη την δυνατότητα αγοράς τους, τουλάχιστον για το 99% περίπου του πληθυσμού.
Έτσι οι εμπειρίες που υπάρχουν στο ευρύ κοινό σήμερα για χαλιά αφορούν τα χαλιά μηχανής. Αυτός είναι ο λόγος που οι περισσότεροι, (ιδιαίτερα οι προηγούμενες γενιές) αντιμετωπίζουν τα χειροποίητα χαλιά όπως τα χαλιά μηχανής που γνώρισαν, ενώ απεναντίας τόσο στη δομή της κατασκευής τους, όσο και στη μετέπειτα συντήρησή τους, τα δύο αυτά προϊόντα είναι εντελώς άσχετα μεταξύ τους. Η μόνη σχέση τους είναι ότι και τα δύο προορίζονται για τον ίδιο χρηστικό σκοπό. Ουσιαστικά οι διαφορές μεταξύ τους είναι όπως εκείνες ενός πλαστικού ή γυάλινου και ενός κρυστάλλινου σκαλισμένου στο χέρι ποτηριού. Το χαλί μηχανής δεν χρειάζεται συντήρηση, αλλά με τον καιρό όπως κάθε βιομηχανικό προϊόν απαξιώνεται. Αντίθετα το χειροποίητο χαλί, ειδικά όταν είναι απόλυτα χειροποίητο σε όλα τα στάδια (δηλαδή, χειροποίητο το νήμα, η ύφανση & το φινίρισμα, με επεξεργασίες χωρίς μηχανήματα ή χημικά) πιθανόν να παρουσιάζει αρκετές ατέλειες, να χρειάζεται ειδικούς για τη συντήρηση και τον καθαρισμό, αλλά με τα χρόνια θα αποκτά αδιάλειπτα όλο και μεγαλύτερη αξία.
Έτσι δεν μπορούμε να κρίνουμε τα χειροποίητα για την ποιότητα ή την αντοχή τους, όπως τα χαλιά μηχανής, γιατί θα καταλήξουμε σε λάθος συμπεράσματα ή αν τα ταυτίσουμε θα προκαλέσουμε προβλήματα εάν για παράδειγμα τα καθαρίσουμε όπως τα χαλιά μηχανής. Από την άλλη πλευρά πρέπει να επισημανθεί ότι είναι μάταιο να αναζητάται η ομοιομορφία κατασκευής ενός χαλιού μηχανής σε ένα αντίστοιχο χειροποίητο όπου παρουσιάζονται μικρές διαφορές, γεγονός που οφείλεται στη διαφορετική πίεση που ασκείται στο μαλλί κατά την εξατομικευμένη χειρωνακτική επεξεργασία του. Τα μαλλιά που κλωστοποιούνται στο χέρι παρουσιάζουν πολλές ατέλειες σε σχέση με εκείνα των βιομηχανικών κλωστηρίων. Γενικότερα το χειροποίητο χαλί αντέχει στη χρήση για αιώνες αρκεί να υπάρχει “στοργή & φροντίδα” για αυτό. Οι όποιες ατέλειες κατασκευής και η έλλειψη ομοιογένειας αποτελούν απόδειξη της χειροποίητης κατασκευής και δεν αποτελούν ελάττωμα. Ένα χειροποίητο χαλί μπορεί να υποστεί επιδιορθώσεις που το επαναφέρουν στην αρχική του κατάσταση, αφού γίνονται θηλειά-θηλειά στο χέρι (όπως το πλεκτό που έπλεκαν στο χέρι με βελόνες οι παλιές γιαγιάδες). Έτσι η επιδιόρθωση είναι ουσιαστικά νέα “δημιουργία” χωρίς να αφήνει κανένα απολύτως ίχνος επισκευασμένου χαλιού. Σε αντίθεση το χαλί μηχανής δεν επιδέχεται επιδιορθώσεις λόγω της δομής του, και όταν γίνονται αποτελούν “μπάλωμα” ή “μαντάρισμα”.
Η τέχνη της ταπητουργίας έλκει την καταγωγή της από τα βάθη της Ανατολής και διαθέτει μια παράδοση αιώνων. Για τους κατοίκους των ταπητουργικών περιοχών η έννοια του χαλιού δεν αποτυπώνεται σε ένα διακοσμητικό ή χρηστικό αντικείμενο, αλλά αντιπροσωπεύει έναν ολόκληρο τρόπο ζωής και συνοψίζει τις πολιτισμικές, θρησκευτικές και κοινωνικές τους αξίες. Έτσι για αυτούς τους ανθρώπους, το χαλί μηχανής αποτελεί ένα άψυχο βιομηχανικό προϊόν που δεν συνδέεται με την ψυχοσύνθεση και την κουλτούρα τους. Για τον άνθρωπο της σύγχρονης Ευρώπης και Αμερικής, η διαφορά χειροποίητου χαλιού και χαλιού μηχανής είναι λιγότερο ευκρινής και σαφώς λιγότερο ξεκαθαρισμένη, καθώς εκλείπει αφ’ ενός η γνώση του τρόπου ζωής των λαών αυτών (από πολιτικής, θρησκευτικής, ή πολιτιστικής οπτικής) και αφ΄ετέρου η εμβριθής ενασχόληση με την παραδοσιακή τέχνη της ταπητουργίας.
Αποτελεί, όμως, αδιαμφισβήτητο γεγονός, ότι το χειροποίητο χαλί απέχει παρασάγγας από το αντίστοιχο μηχανής, υπερέχοντας σε καίρια σημεία ποιότητας. Το χειροποίητο χαλί “κουβαλά” μαζί του την ιστορία και την προσωπικότητα του χαρισματικού υφάντη που το δημιούργησε, τη δεξιοτεχνία του και τη μαστοριά του, που του προσδίδουν μοναδικότητα και ουσιαστική αυθεντικότητα. Το χαλί μηχανής παράγεται μέσω μιας απρόσωπης αλυσίδας παραγωγής που του στερούν την ιδιοτυπία και την ξεχωριστή ταυτότητα που χαρακτηρίζουν το χειροποίητο χαλί. Με το πέρασμα του χρόνου, το χειροποίητο χαλί μεστώνει και αποκτά μια γοητευτική πατίνα και μια ξεχωριστή λάμψη. Το χειροποίητο χαλί είναι προορισμένο να διαρκέσει και να μεταβιβαστεί από γενιά σε γενιά, να συντροφεύει τους κατόχους του σαν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής ζωής, ανθεκτικό και στέρεο, με την αξία του να μεγαλώνει μαζί με τα χρόνια του. Αντίθετα, το χαλί μηχανής έχει περιορισμένη διάρκεια ζωής και αναλώσιμη χρηστική αξία, ενώ όσο παλιώνει, τόσο οι ατέλειές του γίνονται πιο εμφανείς και η αξία του αλλοιώνεται και τελικά απαξιώνεται τελείως ως άχρηστο υλικό.
Στα χαλιά μηχανής γίνεται ιδιαίτερα αισθητή η έλλειψη αυθορμητισμού, ενώ στα χειροποίητα, που υπεισέρχεται ο ανθρώπινος παράγοντας, μεταγγίζεται ένα πνεύμα μοναδικότητας και αυθεντικής εκφραστικότητας. Ένας ακόμα διαφοροποιητικός παράγοντας ανάμεσα στα χαλιά μηχανής και στα χειροποίητα χαλιά προκύπτει μέσω της αφής. Αν τοποθετήσει κανείς τον αντίχειρα στο κάτω μέρος του χαλιού, το δείκτη στην μπροστινή πλευρά και πιέσει το σώμα του χαλιού μηχανής και του χειροποίητου, η πυκνότητα του δεύτερου υπερέχει σαφώς, καθώς η συμπίεσή του είναι ελάχιστη σε σχέση με τα χαλιά μηχανής.
Η διαφορά ποιότητας και διάρκειας οφείλεται, όπως μαρτυρούν οι ίδιες οι ονομασίες, στον εντελώς διαφορετικό τρόπο παραγωγής τους. Το χειροποίητο χαλί δημιουργείται σύμφωνα με την παραδοσιακή τεχνοτροπία, τις τεχνικές και την αισθητική αντίληψη μιας ολόκληρης κοινότητας που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά σαν πατρογονική κληρονομιά. Επιμελείς και επιδέξιοι υφάντες χειρίζονται τους αυτοσχέδιους & εντελώς πρωτόγονους “αργαλειούς” και προσαρτούν τους κόμπους έναν- έναν στο σώμα του χαλιού, από όπου αναδύεται, σαν «μαγική εικόνα», το σχέδιο και τα συμβολικά μοτίβα. Αντίθετα, ορισμένα χαλιά μηχανής δεν διαθέτουν κόμπους, αλλά νήματα (συνθετικά ή μάλλινα) σε σχήμα V που συνάπτονται με πίεση στην latex (συνθετικό λάστιχο σε κρεμώδη μορφή) βάση του χαλιού. Τα χαλιά μηχανής αποτελούν προϊόν μηχανοποιημένης επεξεργασίας και δεν εμφανίζουν χαλαρότητα στη σύνδεση στημονιών και υφαδιών, ενώ υπάρχει και απόλυτη ομοιομορφία στην κατασκευή τους.
Μια άλλη, ευρέως διαδεδομένη αλλά όμως εσφαλμένη αντίληψη, αφορά στην τιμή και στην αξία των χειροποίητων χαλιών έναντι των χαλιών μηχανής. Τα τελευταία επιλέγονται συνήθως ως οικονομική λύση ανάγκης, αφού θεωρείται από το ευρύ αγοραστικό κοινό ότι “συμφέρουν” σε σχέση με τα χειροποίητα. Μια προσεχτική έρευνα αγοράς θα αποδείκνυε ότι η τιμή των επωνύμων χαλιών μηχανής δεν είναι πάντα χαμηλότερη σε σχέση με ορισμένες κατηγορίες χειροποίητων. Το επώνυμο brand προσαυξάνει εντελώς θεωρητικά την τιμή, χωρίς να ακολουθεί ανάλογα η πραγματική αξία του. Παράλληλα, για ένα προϊόν όπως το χαλί που προορίζεται να έχει μεγάλη διάρκεια, είναι απαραίτητο να συνυπολογίζει κανείς όλες τις παραμέτρους που προκύπτουν στη διάρκεια ζωής του. Επιπλέον, η αισθητική ποιότητα του χειροποίητου χαλιού διατηρείται με το πέρασμα του χρόνου, ενώ η αρχική τιμή αγοράς του αυξάνεται. Όταν αγοράζουμε ένα χειροποίητο αγοράζουμε ουσιαστικά τις εργατοώρες που απαιτήθηκαν για την ολοκλήρωσή του. Σε ένα χειροποίητο η σχέση εργασίας και υλικών είναι 80% και 20% αντίστοιχα. Είναι γνωστό ότι η αμοιβή εργασίας σε όλο τον κόσμο και σε όλες τις χώρες, αυξάνεται χρόνο με χρόνο. Έτσι αυξάνεται ανάλογα και η αξία του χειροποίητου χαλιού. Το χαλί μηχανής όμως, σταδιακά χάνει την αρχική του λάμψη και καθώς τα χαρακτηριστικά του αλλοιώνονται η αξία του εξανεμίζεται.
Μια λεπτομερής εξέταση μπορεί να εντοπίσει τις δομικές διαφορές ανάμεσα στους δύο τύπους χαλιών. Η πίσω πλευρά του χαλιού αποκαλύπτει τη διαφορά στη δομή των κόμπων. Όλα τα χαλιά μηχανής διαθέτουν την απόλυτη ομοιομορφία της παραγωγικής αλυσίδας, τόσο στους κόμπους, όσο και στη δομή, ενώ τα χειροποίητα χαλιά παρουσιάζουν πάντοτε μικρές ή μεγαλύτερες διαφορές, γεγονός που καθιστά το χειροποίητο ανομοιογενές. Τα κρόσσια στα χειροποίητα χαλιά αποτελούν «κομμάτι» των χαλιών, καθώς πρόκειται για το τελείωμα των στημονιών. Στα χαλιά μηχανής τα κρόσσια προστίθενται συνήθως ως ξεχωριστό τμήμα που ράβεται σαν επέκταση. Οι πλάγιες επιφάνειες των χαλιών μηχανής προκύπτουν από αυτοματοποιημένη συρραφή σε αντίθεση με τις πλευρές των χειροποίητων χαλιών που είναι ακανόνιστες και ανεπιτήδευτα ατελείς.
Το κάθε χειροποίητο χαλί αποτελεί ένα μοναδικό συλλεκτικό κομμάτι, ένα έργο τέχνης με το δικό του χαρακτήρα και τις ιδιοτυπίες που το κάνουν μοναδικό. Στα χειροποίητα χαλιά, το μαλλί του πέλους γνέθεται στο χέρι, εφαρμόζοντας διαφορετική πίεση στη συστροφή των νημάτων, που είναι άλλοτε πιο σφιχτά και άλλοτε πιο χαλαρά. Αυτή η ακούσια ανομοιογένεια δημιουργεί τις μοναδικές ιδιομορφίες κατά τη διαδικασία της βαφής, καθώς τα πιο χαλαρά νήματα απορροφούν περισσότερο χρώμα από τα πιο σφιχτά. Έτσι, αυτές οι χρωματικές διακυμάνσεις συνιστούν αυτό που στην επίσημη ορολογία της ταπητουργίας ονομάζεται φαινόμενο “abrash” που συμπληρώνει και ενισχύει την διαφορετικότητα του κάθε χαλιού.
Ο ΑΙΩΝ 1922 και οι άνθρωποί του, με τη βαθιά γνώση και την κατάλληλη εξειδίκευση που διαθέτουν στον τομέα της ταπητουργίας, επιλέγουν ένα – ένα τα χαλιά που συγκροτούν τις συλλογές των καταστημάτων, ώστε να φτάνουν σε εσάς μόνο τα πιο ιδιαίτερα και εκλεκτά μοναδικά κομμάτια. Κάθε χαλί υπόκειται σε λεπτομερή έλεγχο σύμφωνα με αυστηρά ποιοτικά κριτήρια που διασφαλίζουν την τελειότητα και την ανθεκτικότητα της ύφανσης. Επιπλέον, έχετε διασφαλισμένη την μέγιστη αξιοποίηση των χρημάτων σας, με το μοναδικό “overvalue for money”, που ο ΑΙΩΝ1922 έχει προνομιακά και μοναδικά εξασφαλίσει με ατράνταχτες αποδείξεις (κεφάλαιο ” η ποιοτική υπέρβαση” στο άρθρο “το overvalue for money”) ειδικά για τους πελάτες του. Η μοναδικότητα πιστοποιείται με το ατομικό καρτελάκι, που συνιστά και την «ταυτότητα» του κάθε χαλιού, όπου αναγράφονται όλα τα στοιχεία που αφορούν στο χαλί. Γιατί, ο ΑΙΩΝ 1922 είναι ένας κόσμος, όπου το χαλί δεν είναι απλά ένα απρόσωπο και ανώνυμο εμπόρευμα, αλλά ένα έργο τέχνης με ιδιαίτερα γνωρίσματα και τη δική του μοναδική προσωπικότητα. Επιπλέον, υπάρχουν μοναδικά όλες οι απαραίτητες εταιρικές και διεθνείς πιστοποιήσεις. ΑΙΩΝ1922: Ένας κόσμος σιγουριάς, φερεγγυότητας και διασφάλισης.