Η Ιστορία του Χειροποίητου Χαλιού

3000 π. Χ

Οι πρώτες νομαδικές φυλές της Κεντρικής Ασίας (Καζάκοι, Κιργίζιοι, Τουρκμένοι) ξεκινούν να υφαίνουν στοιχειώδεις μορφές χαλιών για να προστατευτούν από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες που συναντούν στη διάρκεια των μετακινήσεών τους. Για την κατασκευή των χαλιών χρησιμοποιούν μαλλί καμήλας, προβάτου, και γίδας και ζεσταίνουν με αυτά τα χωμάτινα δάπεδα των προσωρινών καταλυμάτων τους. Τα σύμβολα των χαλιών αυτών απεικονίζουν μορφές της ειδωλολατρικής θρησκείας που επικρατούσε εκείνη την εποχή.

500 π. Χ

Μια από τις πρώτες αναφορές στην ύπαρξη χαλιών γίνεται στην τραγωδία του Αισχύλου «Αγαμέμνων», όπου ο Αγαμνένων αρνείται να βαδίσει πάνω στα εξαίσια χαλιά που η Κλυταιμνήστρα έχει στρώσει για να τιμήσει την επιστροφή του.

7ος αιώνας μ. Χ.

Η εξάπλωση του Ισλαμισμού στη Μέση Ανατολή επηρεάζει σημαντικά και την ταπητουργία στην περιοχή, που αναπτύσσεται απρόσκοπτα μαζί με τις τέχνες και το εμπόριο. Τα χαλιά που υφαίνονται απεικονίζουν την πνευματικότητα του πολιτισμού και δεσπόζουν στην τοπική οικονομία.

8ος αιώνας μ. Χ.

Η αραβική εισβολή στον Καύκασο εγκαινιάζει την ταπητουργία στην περιοχή και οδηγεί στη διάδοση του Ισλαμισμού.

13ος & 14ος αιώνας μ. Χ.

Οι Σταυροφόροι που κατακτούν περιοχές της Ασίας, μυούν με την επιστροφή τους την Ευρώπη στα μυστικά και τη γοητεία του χειροποίητου χαλιού. Το 1277 ο Λουδοβίκος ο 9ος συμβάλλει στην εξάπλωση της απήχησης των χαλιών στη Γαλλία. Για πρώτη φορά εμφανίζονται και χριστιανικές μορφές στη θεματολογία των μοτίβων των χαλιών.

15ος αιώνας μ. Χ.

Τα χειροποίητα χαλιά γίνονται περιζήτητα και αποτελούν τεκμήρια κοινωνικού στάτους στα σπίτια των ευγενών. Η γοητεία που ασκούν τα χαλιά στην Ευρώπη εκείνης της εποχής πιστοποιείται από την επανειλημμένη τους εμφάνιση σε έργα τέχνης, όπως για παράδειγμα στους πίνακες του Holbein του νεότερου, όπου η συχνή απεικόνιση ενός συγκεκριμένου τύπου Τουρκικών χαλιών, οδήγησε στην ονομασία του ξεχωριστού στυλ «Holbein».

16ος αιώνας μ. Χ.

Στη διάρκεια της μαντζουριανής δυναστείας των Τσινγκ η κινέζικη ταπητουργία βρίσκεται στο απόγειό της. Τα κινεζικά χαλιά κυρίως εξυπηρετούν κυρίως σκοπούς καλαισθησίας και κοσμούν τα ανάκτορα και τις επαύλεις των ευγενών. Παράλληλα, η τέχνη των χειροποίητων χαλιών ακμάζει και στην Μέση Ανατολή της Δυναστείας των Σαφαβιδών. Ο Μογγόλος αυτοκράτορας Ακμπάρ, εγκαινιάζει την τέχνη της ταπητουργίας στην Ινδία, μεταφέροντας Πέρσες υφάντες από το Κασάν, το Ισφαχάν και το Κερμάν.

17ος αιώνας μ. Χ.

Η εισαγωγή χαλιών αποδεικνύεται ιδιαιτέρως δαπανηρή και επιζήμια για την γαλλική οικονομία, γεγονός που οδηγεί των Ερρίκο τον 4ο στη δημιουργία ταπητουργικού εργαστηρίου στο παλάτι του στο Λούβρο. Την ίδια εποχή, η βρετανική κυριαρχία στην Ινδία μεταβάλλει τόσο τον τρόπο παραγωγής, όσο και τα μοτίβα των ινδικών χαλιών, που προσαρμόζονται στο «ευρωπαϊκό» γούστο.

19ος αιώνας μ. Χ.

Η Βικτωριανή εποχή μαρτυρά την αναζωογόνηση της ζήτησης για ανατολίτικα χαλιά, στην παραδοσιακή τους εκδοχή αυτή τη φορά. Η εντυπωσιακή Έκθεση της Βιέννης το 1891 συμβάλλει στην εκτεταμένη και οργανωμένη προβολή των χειροποίητων χαλιών της Ανατολής που επανέρχονται στο προσκήνιο του ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Η παραγωγή χαλιών δεν γίνεται πλέον αποκλειστικά για προσωπική χρήση, αλλά απαντά στην τεράστια εμπορική ζήτηση.

20ος αιώνας μ. Χ.

Η αύξηση της παραγωγής χαλιών τα κάνει προσιτά όχι μόνο σε μια περιορισμένη μερίδα ευγενών, αλλά στο ευρύτερο κοινό, που απολαμβάνει πλέον την πολυτέλεια και την ζεστασιά που προσφέρουν τα χειροποίητα χαλιά. Παράλληλα, σημαντικά πολιτικά γεγονότα επηρεάζουν το εμπόριο και την παραγωγική διαδικασία των χαλιών, τόσο στην Κίνα, όσο και στο Ιράν, όπου με την άρση του εμπάργκο καθίσταται δυνατή η εξαγωγή των semi – antique χαλιών στο εξωτερικό.