Abadeh

Το Abadeh είναι μια μικρή εμπορική πόλη ανάμεσα από το Isfahan και το Shiraz, από όπου η φυλή των Ghashgay περνούσε κατά την εποχιακή μεταναστευτική πορεία της από το Βορρά προς το Νότο. Συνεπώς, το σπουδαίο αυτό εμπορικό κομβικό σημείο, ήταν γνωστό σε όλα τα μέλη αυτής της ανυπότακτης, ένοπλης, τουρκόφωνης φυλής, που για τους Πέρσες αξιωματούχους αποτελούσαν πάντα απειλή. Μετά από πιέσεις των αρχών που ήθελαν να αυξήσουν τον έλεγχο, ορισμένα από τα μέλη της φυλής Ghashgay έβρισκαν καταφύγιο στην πόλη Abadeh. Μετά την εγκατάστασή τους, οι γυναίκες υφάντριες είχαν περισσότερο χρόνο και καλύτερους αργαλειούς και παρήγαγαν αρτιότερα χαλιά. Οι πλευρές των χαλιών έγιναν πιο ευθείες και η πυκνότητα των κόμπων υψηλότερη. Παράλληλα με τη βελτίωση των αργαλειών, για την κατασκευή της βάσης των χαλιών χρησιμοποιήθηκε βαμβάκι που για τον υφάντη παράγει καλύτερα χαλιά.

Η ταπητουργία στο Abadeh δεν ήταν ανέκαθεν επηρεασμένη από τους Ghashgay. Η πρότερη παραγωγή χαλιών χαρακτηριζόταν από σχέδια βάζων και χρωματισμούς χωρίς ιδιαίτερη αξία. Το σχέδιο αυτό ονομαζόταν Zil-i-Sultan και εμφανιζόταν σε φόντο στο χρώμα του ελεφαντόδοντου. Η μικρή εμπορική κίνηση του χαλιού ανάγκασε τους κατοίκους του Abadeh να αναζητήσουν νέα σχέδια, γεγονός που τους έστρεψε προς την ταπητουργική παράδοση των Ghashgay. Σταδιακά, στην πόλη Abadeh αναπτύχθηκε ένα μοναδικό σχέδιο που ονομάζεται heybatlu. Το σχέδιο αυτό χαρακτηρίζεται από ένα κεντρικό μετάλλιο σε σχήμα ρόμβου που περιέχει μια μικρή γεωμετρική ροζέτα, η οποία επαναλαμβάνεται και στις τέσσερις γωνίες του χαλιού. Περίτεχνα μοτίβα με το ‘δέντρο της ζωής’ εμφανίζονται τόσο στη κεντρική ροζέτα, όσο και στα γωνιακά σχήματα. Η επιφάνεια του χαλιού καλύπτεται από μικρές εικόνες με πουλιά, τετράποδα ζώα, καθώς και δέντρα και λουλούδια. Τα κυριότερα χρώματα είναι το κόκκινο, το μπλε, το χρώμα της σκουριάς, το λευκό, μικρές ποσότητες πράσινου και κίτρινου για τα μικρά μοτίβα της επιφάνειας, ενώ οι γωνίες είναι συνήθως στις αποχρώσεις του λευκού. Η βάση του χαλιού είναι από βαμβάκι, στοιχείο που διαφοροποιεί τα χαλιά Abadeh από τα χαλιά Shiraz που έχουν μάλλινη βάση, ενώ εξίσου χαρακτηριστικό γνώρισμα των Abadeh είναι και η χρήση μπλε υφαδιών. Η πυκνότητα των κόμπων, που είναι ασύμμετροι, κυμαίνεται από 100 έως 400 χιλιάδες κόμπους ανά τετραγωνικό μέτρο. Δεν είναι σπάνια στα χαλιά αυτά η χρήση μικρής ποσότητας μαλλιού από κατσίκα.

Gasghai

Η φυλή των Gasghai αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη τουρκόφωνη ομάδα στο Ιράν, αριθμώντας περίπου 250 χιλιάδες μέλη. Δεν πρόκειται για έναν ομοιογενή πληθυσμό με κοινές ρίζες, αλλά για μια συνομοσπονδία μικρότερων φυλετικών ομάδων, των οποίων η περιοχή εκτείνεται από το Abadeh και το Shah – Reza στην επαρχία του Ισφαχάν έως την ακτή του Περσικού Κόλπου στο Νότιο Ιράν. Οι Gasghai είναι μια ποιμενική φυλή νομάδων που μετακινείται στα υψηλότερα οροπέδια του Ζάγρου νότια του Shiraz το καλοκαίρι και βόρεια του Shiraz, στα χαμηλά βοσκοτόπια του Ζάγρου, το χειμώνα. Η βασική τους καταγωγή είναι από Τουρκομανικές ή Αζερικές / Εφσαρικές φυλές. Διαθέτουν ιδιαίτερα καλή φήμη και θεωρούνται άριστοι τεχνίτες στον τομέα της ταπητουργίας, παράγοντας υψηλής ποιότητας, φυσικά, χειροποίητα χαλιά, διαφόρων ποιοτήτων και ποικιλιών. Η νομαδική ζωή που διήγαγαν ευνόησε την τέχνη της ύφανσης χαλιών, καθώς τα τελευταία ήταν ανθεκτικά και εύκολα στη μεταφορά, ενώ οι πρώτες ύλες βρίσκονταν σε αφθονία. Έτσι, η τέχνη της ταπητουργίας στη φυλή αυτή έχει διατηρήσει τα παραδοσιακά της στοιχεία εδώ και 600 χρόνια.

Οι Gasghai χρησιμοποιούν κυρίως τον οριζόντιο αργαλειό, μαλλί από τα δικά τους κοπάδια και βαφές που παρασκευάζουν σύμφωνα με αρχαίες συνταγές. Κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η ολόμαλλη κατασκευή, οι έντονες ραβδώσεις στο πίσω μέρος του χαλιού, τα έντονα, βαθιά χρώματα και η χρήση παραδοσιακών μοτίβων όπως το ‘Hershang’ ή το καβούρι. Τα σχέδια είναι κυρίως γεωμετρικά με μια σειρά τριών ή πέντε μεταλλίων στο μέσο του χαλιού ή στο κέντρο και στις γωνίες. Ολόκληρη η επιφάνεια καλύπτεται από μικρά γεωμετρικά μοτίβα. Τα κυριότερα χρώματα είναι το κόκκινο σε όλες τις δυνατές αποχρώσεις, από τον τόνο της σκουριάς έως το καφέ, καθώς και τόνοι του σκούρου μπλε και του μπεζ. Τα παραδοσιακά νομαδικά χαλιά είναι ολόμαλλα και διαθέτουν στημόνια στο χρώμα του ελεφαντόδοντου και σκούρα ή κοκκινωπά υφάδια, ενώ τα πιο σύγχρονα, χωριάτικης παραγωγής, έχουν συνήθως υφάδια από βαμβάκι. Τα περισσότερα καλοδουλεμένα και πιο ιδιαίτερα χαλιά Gasghai υφαίνονται στην Firuzabad, όπου κατοικούν τα περισσότερα μέλη της φυλής καθόλη τη διάρκεια του χρόνου. Η πυκνότητα των χαλιών που παράγει η φυλή κυμαίνεται από 70 έως 170 κόμπους ανά τετραγωνική ίντσα. Τα χαλιά Gasghai θεωρούνται κομψοτεχνήματα της παραδοσιακής χειροτεχνίας με την ανθεκτικότητα και την ονειρική, μυστηριακή φύση της ύφανσης τους.

 

Σχετικό άρθρο: Χειροποίητα Χαλιά Από την Περσία